Tormentil is een overblijvend kruid, het is een soort van het geslacht Potentilla (Potentilla) van de rozenfamilie (Rosaceae). Het kruid heeft liggende, maar niet wortelende stengels en bereikt een lengte van 10-30 cm. De plant komt voor in moerassen en op zandgronden en bloeit van mei tot augustus of september.
De bloem is geel vormt losse bijschermen op lange, slanke stelen. De bladeren zijn driedelig. De bladeren hebben een lange steel, de bovenste bladeren zijn zittend of kort gesteeld.
De wortelstok van tormentil bevat tannines (14-31%), die, wanneer gefuseerd met kaliumhydroxide geven floroglucinol en protocatechuïnezuur zuur glycoside tormentillin, flavonoïden en ellaginezuur, chininezuur, essentiële olie (het deel van de cineol), het rode pigment flobafeen, ether, wassen, harsen, gommen, zetmeel, suikers.
De wortelstok wordt gebruikt als specerij voor ingeblikte vis en alcoholische drankenindustrie voor het bereiden van aromatische bitters.
Als medicinale plant wordt gebruikt de wortelstok van tormentil.
In traditionele geneeskunde tormentil wordt toegepast als samentrekkend, bactericide, hemostatisch (bloedstelpend) en ontstekingsremmend. De preparaten van de wortelstok zijn effectief bij enteritis, enterocolitis, dyspepsie, stomatitis, gingivitis, maagzweren, diarree, dysenterie, griep, scheurbuik.
Het afkooksel van de wortelstokken van de plant wordt uitwendig gebruikt bij de bloedende wonden, bevriezing, brandwonden, huiduitslag, natte eczeem en andere huidaandoeningen.
In de volksgeneeskunde tormentil wordt inwendig gebruikt tegen diarree, bij gastritis, ahylie, baarmoederbloedingen, longtuberculose, leveraandoeningen, hartaandoeningen, jicht, reuma. Uitwendig bij zweren, aambeien, Trichomonas colpitis.
Tormentil in de vorm van poeder wordt gebruikt om de tanden te poetsen ter preventie van tandvleesontsteking en om zich te ontdoen van halitose (slecht ruikende adem). Tormentil is een waardige onderdeel van vele geneeskrachtige kruidenmengelingen.
Afkooksel: Kook op een laag vuur 1 eetlepel wortelstokken in 250 ml water gedurende 15 minuten, zeef het vervolgens. Neem 1 eetlepel 3 à 4 keer per dag een half voor een maaltijd.
Gebruik dezelfde afkooksel in de vorm van spoeling bij verschillende huiduitslagen, als mond- en keelspoeling bij ulceratieve stomatitis en angina, om te bevochtigen van gebarsten lippen voor een snelle genezing.
Dezelfde afkooksel wordt gebruikt in de vorm van klysma bij de behandeling van aambeien.
Thee: Schenk over 1 overvolle theelepel van gedroogde en gemalen tormentil 250 ml kokend water, laat dit trekken gedurende 10 minuten, zeef het vervolgens. Drink 2 à 3 koppen per dag.
Contra-indicaties: Vermijd het gebruik van tormentil bij hypotensie (lage bloeddruk) vanwege de bloeddrukverlagende eigenschappen van de plant.