Ginseng behoort tot de klimopfamilie (Araliaceae) en is een overblijvende heester van ongeveer 50 cm hoog. De donkergroene bladeren zijn vingervormig geveerd, de kleine witte bloemen en de rode bessen verschijnen pas in het derde jaar.

De kronkelige wortel, die vaak menselijke vormen aanneemt, wordt pas na zeven jaar of later geoogst. De ginseng komt oorspronkelijk uit de bossen van Noord-Korea, Mantsjoerije en het kustgebied van de Grote Oceaan.

De Chinese naam ginseng betekent manwortel en doelt op het menselijk uiterlijk van de wortelstok. De geslachtsnaam Panax is afgeleid van het Griekse panacea – de de wonderdoende godin. In de Chinese farmacologie werd de plant al 5000 jaar geleden genoemd. Omdat hij moeilijk te telen is en maar langzaam groeit, is de ginseng heel waardevol. Het gebruik ervan was lange tijd uitsluitend voorbehouden aan koningen en keizers.

De toepassing van ginsengwortel wordt geadviseerd om aan te sterken bij vermoeiheid of zwakte, verminderd prestatie- en en concentratievermogen of bij herstel na ziekte.

De afzonderlijke ginsenosiden hebben vele verschillende, maar ook tegenstrijdige effecten. Het vermogen van ginseng om de natuurlijke weerstand te vergroten, is heel groot – niet alleen tegen ziekteverwekkers, maar ook tegen vele fysische, chemische, psychische en emotionele stressfactoren. Daarbij worden licht verstoorde functies genormaliseerd, maar het gezonde organisme wordt niet beïnvloed.

De gedroogde wortel wordt medicinaal gebruikt. Voor de verwerking wordt deze voor het drogen met zwaveldioxide (’witte ginseng’) gebleekt of ter conservering behandeld met waterdamp (’rode ginseng’). De inhoudsstoffen van beide soorten zijn dezelfde. Farmacologisch effectief is een ingewikkeld mengsel van triterpeensaponinen, de ginsenosiden.

In de volksgeneeskunde wordt ginseng gebruikt bij koude ledematen, gebrek aan eetlust, vermageren, paniekreacties, impotentie, onvruchtbaarheid, lage bloeddruk, maar ook bij zenuwpijnen en slapeloosheid.

Zuivere verpulverde ginsengwortel of alcoholisch-waterig droog extract wordt gebruikt. Beide zijn als kant-en-klaar preparaat in de vorm van capsules, zuigtabletten of druppels in de handel. Aanbevolen dagelijkse dosis is 1 tot 2 gram wortelpoeder, bij extracten naargelang het concentraat.

Een langdurige therapie wordt geadviseerd.Bereiding van de ginseng thee: schenk 150 ml kokend water over 1 theelepel wortelpoeder en laat dit 5 tot 10 minuten trekken. Drink gedurende ten minste 3 tot 4 weken elke dag 3 koppen.

Onderzoek. Gezonde volwassenen kregen ginsengpoeder, een placebo of een vergelijkbaar preparaat en moesten daarna hun hand kort in ijswater dopen. In de placebogroep steeg de bloeddruk, daalde toen weer, na het innemen van het vergelijkingspreparaat daalde de bloeddruk meteen en bleef laag; in de ginsenggroep bleef de bloeddruk onveranderd. Gezonde vrijwilligers kregen naast een griepinjectie twaalf weken lang ginseng of een placebo. De deelnemers in de ginsenggroep kregen beduidend minder last van griep of verkoudheid, hadden meer antilichamen in het bloed en bij hen hadden de killercellen een hogere activiteit.

Beperkingen in gebruik: ginsengwortel mag niet worden gebruikt door vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven, omdat er niet voldoende wetenschappelijke informatie over bestaat. Wie diabetes heeft of bloedverdunnende middelen (anticoagulantia) gebruikt, moet zijn arts raadplegen voor hij tegelijkertijd ginseng gaat gebruiken. Voor een operatie moet het gebruik van ginseng gestopt worden.

Bijwerkingen: ginseng kan de bloedsuikerspiegel verlagen. Er zijn vrouwen die een spanningsgevoel in de borst melden. Bij grote overdosering kunnen zich slapeloosheid, hoge bloeddruk en oedeemvorming voordoen.