Lijsterbes is het geslacht van bomen en heesters uit de rozenfamilie (Rosaceae). Het geslacht komt van nature voor op het noordelijk halfrond, vooral in Europa en Azië. Veel soorten uit dit geslacht worden aangeplant als sierboom.

De lijsterbes is een struik of boom (tot 20 m) met open kroon. Hij bloeit in mei in brede, witte bloementuilen die sterk en eigenaardig geuren. Hij draagt ronde, oranjerode vruchten. De bladeren (5-7 bij 1-1,5 cm groot) zijn ovaal tot langwerpig en staan in 6-8 jukken. Ze zijn oneven geveerd en hebben een spitse top.

De bladrand is behalve het onderste stukje scherp gezaagd. De bladkleur is bovenaan dof groen, terwijl de onderkant grijsgroen is. In de herfst kleuren de bladeren geeloranje tot rood.Van rijpe lijsterbessen kan jam gemaakt worden. Deze is bitter maar bevat veel vitamine C.

De boom wordt lijsterbes genoemd omdat lijsters en andere vogels dol op de bessen zijn. De plant zorgt namelijk voor een goede voedselvoorziening voor vogels vanwege de lange periode met bessen. Verder trekken de bloemen in de zomer veel insecten en vooral veel wespen aan, die op het menu staan van veel vinken.

Lijsterbes werkt laxerend en heeft een hemostatische eigenschap. Het wordt gebruikt als een uitstekend middel bij de behandeling van ziekten van de nieren en blaas. Lijsterbes heeft een positief effect op de stofwisseling van vetten in het lichaam.

De plant wordt gebruikt bij brandwonden, wonden en ontstekingen.

Lijsterbes is effectief bij behandeling van reuma, dysenterie, waterzucht en nierstenen. De vruchten helpen bij de behandeling van leverziekten, aambeien en scheurbuik. Lijsterbes heeft een diuretisch effect en wordt gebruikt bij urolithiasis, cystitis en blaasontsteking.

In de volksgeneeskunde wordt lijsterbes gebruikt bij de behandeling van de bloedarmoede, jicht, diathese, oedeem en dyspepsie. Het wordt ook gebruikt als een middel dat leidt tot normale stofwisseling. Lijsterbes heeft samentrekkende eigenschappen. De infusie van deze plant wordt gebruikt als radioprotectieve middel.

Lijsterbes bevat triterpeen zuren, die een goede effect hebben bij de ziekten van het cardiovasculaire systeem, zoals hypertensie, aritmie, hart pijn, en andere. Bij de cerebrale vaatspasme raadt de volksgeneeskunde de infusie gemaakt van de vruchten van lijsterbes.

Verse lijsterbes vrucht helpt de vrouwen met een onregelmatige menstruele cyclus. Het sap van de vrucht zal helpen om de eetlust te verhogen.

Tinctuur van de vruchten van lijsterbes helpt uitstekend bij aambeien.

Afkooksel bij vitaminetekort: Kook gedurende 10 minuten in 500 ml water het mengsel van 1 eetlepel van de lijsterbes vruchten en 1 eetlepel van rozenbottel. Haal van het vuur en laat dit gedurende 4 uur trekken, zeef het vervolgens. Drink 100 ml drie maal daags voor de maaltijd bij hypovitaminose (vitaminetekort).

Afkooksel tegen diarree: Kook 2 eetlepels gedroogde lijsterbes vruchten in 500 ml water. Haal van het vuur af en laat dit 30 minuten trekken, zeef het vervolgens. Drink 1 kop tweemaal daags.

Afkooksel bij aambeien en gynaecologische aandoeningen: Voeg toe bij 500 ml kokend water 20 gram lijsterbes bloemen en kook dit op een lage vuur gedurende 10 minuten, laat dit 30 minuten trekken en zeef het vervolgens. Drink 50 ml drie keer per dag. Met dit afkooksel worden ook hoest en leverziekten behandeld.

Lijsterbes sap: Pers het sap uit verse lijsterbessen. Neem het sap per 1 eetlepel drie keer per dag voor de behandeling van scheurbuik, of bij algehele zwakte van het organisme na ernstige ziekten.

Tinctuur van lijsterbes: Vul een bokaal met 2/3 van lijsterbessen. Vervolgens vul deze bokaal helemaal vol met jenever 40%. Laat dit trekken op een donkere plaats (ongeveer 12-14 dagen) tot het moment dat de tinctuur wordt donkerbruin en ruikt naar het bos, zeef het vervolgens. Neem drie keer per dag 1 eetlepel verdund met water.