Reeds geruime tijd circuleert er op sociale media een tekst met het advies om krachtig te hoesten als je een hartaanval krijgt en alleen bent.

Deze instructies zijn echter geheel onjuist, en het blindelings vertrouwen op medisch advies van een doorgestuurde kettingbrief is potentieel zelfs gevaarlijk voor je gezondheid. De verdere verspreiding van zulke hoaxes is niet verantwoord en kan mogelijk zelfs mensen in levensgevaar brengen.

De circulerende tekst luidt als volgt:

“Laten we even zeggen dat het 18.15 uur is en je bent op weg naar huis in de auto (alleen natuurlijk). Plotseling begint u erge pijn in uw borst te ervaren die uitstraalt naar uw linkerarm en zelfs tot de pink en omhoog in uw kaak. U bent slechts vijf kilometer van het meest dichtbij ziekenhuis vandaan. Jammer genoeg weet u niet of u dat zult halen.

Je hebt wel een cursus CPR gevolgd, maar de man die de cursus gaf heeft niet verteld hoe je dat op jezelf kunt toepassen.Hoe een hartaanval te overleven als je alleen bent.

Veel mensen zijn alleen en zonder hulp als ze last krijgen van een hartaanval. Nadat het hart onregelmatig begint te kloppen en de pijn toeneemt, heeft men ongeveer 10-15 seconden alvorens bewusteloos te raken!

Antwoord: Raak niet in paniek, maar begin herhaaldelijk en zeer krachtig te hoesten. Adem heel diep vóór elke hoest. Het hoesten moet diep en verlengd zijn, zoals bij het produceren van sputum van binnen uit de borst. Het in en uit ademen en de hoest moeten om de 2 seconden zonder onderbreking worden herhaald tot er hulp aankomt of tot het voelt alsof het hart weer normaal slaat. De diepe adem brengt zuurstof in de longen en de hoestbewegingen drukken op het hart en helpen het doorgeven van het bloed. De drukkende druk op het hart helpt het ook het normale ritme te herwinnen. Op deze wijze kunnen slachtoffers van een hartaanval misschien juist op tijd het ziekenhuis bereiken.

Vertel zoveel mogelijk anderen mensen hier over. Het kan hun leven redden! Denk ook niet dat het u niet kan overkomen als je nog onder de 30 bent. Tegenwoordig wegens de verandering in levenstijl, worden hartaanvallen gevonden onder mensen van alle leeftijdsgroepen.”

Het bovenstaande hoaxbericht circuleert reeds sinds 1999 op het internet, en beweert dat je in geval van een hartaanval herhaaldelijk diep dient adem te halen en vervolgens diep te hoesten. In het Engels wordt dit ook wel “cough CPR” genoemd. Er wordt echter niet bij vermeld welke cardioloog dit advies zou hebben gegeven, noch wordt er een bronvermelding of referentie opgegeven naar een betrouwbare medische website. Gezond verstand vertelt ons dan ook om nooit zomaar blindelings gezondheidsadvies op te volgen die wordt verspreid via een kettingbrief.

MEDICI RADEN DE HOEST-INSTRUCTIES AF

Verschillende medische instellingen adviseren met klem om de circulerende instructies niet op te volgen en niet verder te verspreiden. De Nederlandse Hartstichting geeft aan dat het een fabel is, en dat hoesten niet helpt bij een hartinfarct of hartstilstand. In geval van een hartstilstand is het zelfs geheel onmogelijk om te hoesten, omdat men vrijwel meteen het bewustzijn verliest. Ze adviseren om steeds onmiddellijk het noodnummer te bellen, rustig te blijven, inspanningen en emoties te vermijden en niet te hoesten. Ook vragen ze om de inhoud van de circulerende hoax niet ernstig te nemen, en mensen van wie je dit doorgestuurd krijgt te laten weten dat de inhoud niet klopt. De Stichting Kies Voor Leven staat de Hartstichting hierin bij.

Sommige Engelstalige versies beweren dat het advies afkomstig is uit een artikel in een publicatie van het Rochester General Hospital in New York. Zij geven echter aan dat ze zulk artikel nooit hebben gepubliceerd, en dat ze het circulerende advies niet goedkeuren. Ook de American Heart Association geeft aan op haar website dat zij de inhoud van de kettingbrief geenszins onderschrijven, en dat de zogenaamde “cough CPR” niet dient te worden aangeleerd aan leken op geneeskundig gebied. Ze worden hierin bijgestaan door de American Red Cross, de National Safety Council, de Cleveland Clinic, de University of South Australia, de Britse RSTO (Rescue & Safety Training Organisation), de Wilton Volunteer Ambulance Corps, MedicineNet, en medische bedrijven.

Het is duidelijk dat geen enkele gerenommeerde universiteit of medisch instituut de hoestmethode opneemt in hun lijst van adviezen op te volgen in geval van een hartaanval. Mended Hearts, een organisatie die hartpatiënten ondersteunt, waarschuwt eveneens dat de circulerende instructies geen hartaanval zullen tegengaan, en Dr. Cary Fishbein van het Dayton Heart Center klasseert het onder de pseudowetenschap vergelijkbaar met “voodoo”. De Resuscitation Council in het VK laat weten dat er bij hen geen enkel geval bekend is waarbij een patiënt in staat was om d.m.v. hoesten lang genoeg actief te blijven om op eigen kracht naar een hospitaal te rijden.

Wat wel te doen als je een hartaanval krijgt en je bent alleen in de auto aan het rijden? De American Heart Association adviseert om je voertuig opzij te plaatsen en te signaleren aan het voorbijgaand verkeer dat je een noodgeval hebt. Bel in eerste instantie altijd zo snel mogelijk naar het noodnummer, of vraag iemand anders in de buurt om dit te doen. Het is dan ook een goed idee om altijd een mobiele telefoon bij je te hebben als je alleen op de baan of op stap bent.

OORSPRONG

De Hartstichting legt verder nog uit waar het verhaal van het hoesten bij een hartaanval vandaan komt. Hoesttherapie of “cough CPR” wordt soms wel toegepast door artsen tijdens een hartkatheterisatie of dotterbehandeling. Wanneer er dan hartritmestoornissen ontstaan, kan het zijn dat de patiënt de opdracht krijgt om te hoesten. Hierdoor ontstaat een drukverhoging in de borstkas, wat de bloedstroom verbetert en een hartstilstand kan voorkomen. Het gaat hier aldus om een gecontroleerde vorm van hoesttherapie die enkel in het bijzijn van een arts en in specifieke gevallen wordt toegepast. Bovendien is het gericht op het potentieel voorkomen van een hartstilstand, en dus niet op het moment zelf dat een hartstilstand plaats vindt.

Het is belangrijk om in acht te nemen dat de hoest-instructies je gezondheidstoestand meer schade kunnen berokkenen, omdat je het op een foute manier uitvoert of de foute diagnose over jezelf stelt. Zonder de nodige training om je hoesten af te stemmen op je hartritme, is het zelfs mogelijk om een aanvankelijk lichte hartaanval te laten resulteren in een fatale hartaanval. Het is vooral gevaarlijk wanneer iemand een hartaanval heeft die niet resulteert in een hartstilstand. Kortom, op dit moment is de “cough CPR” dan ook helemaal niet bruikbaar buiten de gecontroleerde omgeving van een hospitaal.

Het zou mogelijk zinvol kunnen zijn om deze “cough CPR”-methode aan te leren aan patiënten met een verhoogde kans op een hartaanval, maar meer onderzoek is vereist om de werkzaamheid en veiligheid ervan met zekerheid te bepalen. Een onderzoek van Dr. Tadeusz Petelenz uit Polen had positieve resultaten opgeleverd, maar er bleken fouten te zijn geslopen in het onderzoek waardoor betrouwbaar bewijs uitbleef. Meer onderzoek is aldus nodig, wat verklaart waarom “cough CPR” geen algemeen gebruikte procedure is. Het zou immers niet verantwoord zijn indien er geen zekerheid bestaat over de werkzaamheid en veiligheid ervan. De kans is zelfs groot dat je eigen hartspecialist er nog nooit van heeft gehoord, net omdat de procedure niet algemeen in gebruik is. Zelfs als een bijkomende onderzoek positief zou blijken, is het vooralsnog niet aangewezen om zulke hoestmethoden aan te leren via een kettingbrief, maar wel via een arts die fysiek aanwezig is bij je tijdens de training.

CONCLUSIE

Het is sterk af te raden om deze hoax verder te verspreiden, en bovendien is de verspreiding ervan onverantwoord. Medici en wetenschappers onderschrijven deze methode niet en adviseren om de hoesttherapie niet toe te passen bij een potentiële hartaanval. Dit zou immers meer slecht dan goed kunnen doen, waardoor de overlevingskansen van de patiënt net verkleinen in plaats van verhogen. Hierdoor kan je mogelijk jezelf de noodzakelijke tijd ontzeggen om te overleven tot de hulpdiensten arriveren. Kortom, de spreekwoordelijke vlieger “baat het niet, schaadt het niet” gaat hier absoluut niet op.

Indien je deze hoax ziet verschijnen, hetzij op Facebook, in je mailbox of eender waar op het internet, waarschuw de verzender van de kettingbrief en vraag hem/haar de verspreiding ervan onmiddellijk stop te zetten. Helaas wordt de hoax ook gepubliceerd op websites die pseudowetenschap en kwakzalverij verspreiden en door sommige chiropractie-praktijken.