De venkel behoort tot de schermbloemigen familie van (Apiaceae/Umbelliferae) en is een meerjarige tot 2,5 meter hoge, geurende struik. De bladeren zijn driehoekig, de bloemen klein en geel.

De Romeinen waardeerden venkel heel erg. Plinius gaf venkel de naam Foeniculum, vermoedelijk omdat het gedroogde kruid eruitziet als hooi – foenum in het Latijn.

Dioscurides schreef: ‘Met koud water gedronken verlicht het de geïrriteerde maag.’

De gedroogde rijpe vruchten en de daaruit gewonnen etherische olie worden gebruikt voor medicinale doeleinden. Farmacologisch belangrijke inhoudsstoffen zijn de zoetig smakende transanethol, estragol en fenchol.

In de volksgeneeskunde venkel wordt gebruikt bij bronchitis, anorexia, braken, lever- en miltverharding, oogaandoeningen en wormen.

Venkel wordt geadviseerd bij ontstekingen van de luchtwegen en bij maag-darmklachten. Venkelvruchten en -olie werken krampstillend en kalmerend. Ze doden enkele soorten virussen en bacteriën.

Kant-en-klare middelen zoals venkelhoning of -siroop voor kinderen, de verdunde etherische olie of thee worden gebruikt. Voor venkelhoning of -siroop wordt een dagelijkse dosis van 10 tot 20 gram geadviseerd, van venkelolie dient u enkele malen per dag 1 tot 2 druppels met wat honing in te nemen.

Thee: schenk 150 ml kokend water over 1 tl verse, kleingesneden vruchten, laat dit 10 tot 15 minuten afgedekt trekken; drink dagelijks 2 tot 3 koppen.

Voor therapeutische doeleinden worden ook gebruikt de wortels en de stengels van de plant.Venkel stimuleert het vrijkomen van de gassen uit de darm, stimuleert de ademhaling, verhoogt de zuurgraad in de maag, geneest indigestie, helpt de behandeling van verkoudheid, verlicht koliek.

Bij spasmen van het maag-darmkanaal wordt aanbevolen om een infusie van venkel in te nemen. Het wordt als volgt bereid: 1 theelepel gedroogde en gehakte venkel 10 minuten laten trekken in een kopje kokend water, zeef het vervolgens. Neem 1/2 kopje 2-3 keer per dag voor de maltijd.

Voor patiënten met cholelithiasis en chronische pancreatitis is nuttig om te drinken ongeveer 1-3 eetlepels tot 1/3 kopje van de venkelvrucht infusie 4-5 keer per dag. Hiervoor 2-3 theelepels gedroogde, gemalen vrucht laten trekken in een kopje kokend water gedurende 1 uur, zeef het vervolgens.

Infusie van venkelvrucht wordt gebruikt als slijmoplossend bij ontstekingen van de bovenste luchtwegen en bij longontsteking. In dit geval wordt als volgt bereid: 3 eetlepels gedroogde en gemalen venkelvrucht laten trekken in een kop kokend water gedurende een half uur, zeef het vervolgens. Drink 1-3 eetlepels 4-5 keer per dag.

Bij urolithiasis met curatieve en preventieve doeleinden, met name in de preoperatieve periode, gebruik een infusie van venkel: 2-3 theelepels gedroogde, gemalen kruid laat trekken in 1 kop kokend water gedurende 1 uur, zeef het vervolgens. Neem 1 eetlepel tot 1/3 kopje 4-5 keer per dag.

Beperkingen in gebruik: venkelolie mag niet worden gebruikt door vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven, of door kleine kinderen. Gebruik de venkelolie niet langer dan twee weken. Voor de vruchten bestaan geen beperkingen.

Bijwerkingen: heel zelden leidt venkel tot allergieën, wel zijn kruisreacties met selderij mogelijk.