De echte heemst behoort tot de kaasjeskruidfamilie (Malvaceae) en is een 60 tot 120 centimeter hoge, overblijvende, behaarde plant met een recht omhoog groeiende, verhoute stengel. De bladeren zijn eivormig en lopen spits toe, de witte of rode bloemen staan in trossen. De bloeitijd loopt van juni tot augustus.

Belangrijk: de opgegraven wortel moet heel snel drogen om schimmel te voorkomen. Bloemen en bladeren worden jong geoogst. De gedroogde bladeren en wortels worden medicinaal gebruikt.

Farmacologisch belangrijke inhoudsstoffen zijn op de eerste plaats slijmstoffen en pectine.

De naam Althaea komt waarschijnlijk van het Griekse althaino: ik genees. In die zin werd heemst al door Plinius en Dioscurides, de artsen van de Oudheid,beschreven. Karel de Grote liet de heemst om zijn geneeskrachtige werking verbouwen op de keizerlijke landgoederen.

Het oorspronkelijke land van herkomst zou het gebied rond de Kaspische en de Zwarte Zee en het oostelijke deel van de Middellandse Zee zijn.

De chemische samenstelling. De wortels van heemst bevatten zetmeel (37%), slijmstoffen (35%), pectine (11-16%), suiker (8%), caroteen, lecithine, fytosterol, mineralen en vette oliën (1-1,5%).

Heemst wortel bevat onvervangbare voor het menselijk lichaam essentiële aminozuren, in het bijzonder 2 tot 19,8% asparagine en 4% betaine.Vette olie uit de zaden bevat – oliezuur (30,8%), verschillende linoleenzuren.

Farmacologische eigenschappen. Heemst wortel – typisch slijmstofhoudend medicinale plant, het aantal en de inhoud van de werkzame stoffen is bijna gelijk in lijnzaad.

De preparaten van heemst zorgen voor spontane weefselregeneratie, verminderen ontstekingen, verlicht en beschermt tegen inflammatoire plaque, eveneens slijmoplossend.

Waterextracten van heemst omhullen het maagslijmvlies, hoe beter de actie en effect, hoe hoger de zuurgrad van het maagsap.

Heemst wortel heeft slijmoplossend, anti-inflammatoire eigenschappen en wordt gebruikt bij acute en chronische aandoeningen van de luchtwegen en de keel, helpt bij moeilijk uithoesten van sputum (vocht), effectief bij ontsteking van de amandelen en het zachte gehemelte en bij tracheïtis.

Op grote schaal wordt heemst gebruikt in de volksgeneeskunde in de vorm van lotions en spoelingen bij: ontstekingen, tumoren, brandwonden, gordelroos.

Uitwendig wordt ook gebruikt als verzachtend middel (kompressen).

In volksgeneeskunde bladeren en wortels van heemst worden gebruikt bij diarree, insectenbeten en zweren.

Het gebruik van heemstbladeren en wortels wordt geadviseerd bij ontstekingen van mond- en keelslijmvlies, maar ook bij prikkelhoest. De slijmstoffen in echte heemst werken ontstekingsremmend.

De wortels van heemst worden gebruikt in poedervorm, infusie, als droge extract en siroop.

Thee: schenk 150 ml heet water over 2 theelepels blaadjes, laat dit 10 minuten trekken, of laat 10 tot 15 gram wortels 90 minuten staan in 150 ml koud water, roer dit regelmatig door, zeef het dan. Drink een aantal malen per dag een kop lichtjes verwarmde thee.

Beperkingen in het gebruik: Er zijn niet voldoende wetenschappelijke gegevens bekend opdat vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven, dit kruid zouden kunnen gebruiken.