Sporkehout (Rhamnus frangula/Frangula alnus) is een plant uit de wegedoorn familie (Rhamnaceae). Sporkehout komt in vele delen van Europa voor in vochtige bossen en venen. De plant prefereert een zure grond. De soort groeit als struik of als kleine boom tot ongeveer 5 meter hoog. De schors is zwart en heeft bruine poriën. Sporkehout heeft geen doorns.

De bladeren zien er bijna hetzelfde uit als die van wegedoorn, maar zijn elliptisch en gaafrandig. De bloemen zijn tweeslachtig en hebben vijf kelk- en vijf kroonbladeren. De bloemen zijn alleenstand of in bundels.

De grote lijster, kramsvogel en fazant zorgen voor de verspreiding van de zaden, omdat ze de bessen eten.

De plant is al lang bekend om zijn milde laxerende werking. Sporkehout bloeit in mei en juni. De vruchten rijpen in augustus.

De schors van sporkehout wordt medicinaal gebruikt. De inhoudsstoffen van de schors zijn: antra-glucoside tot 8%, emodin, antranol, triterpeenglycosiden, harsachtige stoffen, sporen van tannines.

Het afkooksel van sporkehout schors wordt aangewezen bij overvloedige, hevige en pijnlijke menstruatie.

Vers gedroogd schors is niet van toepassing voor de bereiding van geneesmiddelen, omdat het irriteert het slijmvlies van de maag, waardoor pijn, braken en misselijkheid kunnen voorkomen vanwege inhoud van antranol. Alvorens de schors van sporkehout te gebruiken, wordt de schors gedroogd in de oven bij 100° C gedurende 1 uur. Nadelig effect verwijnt na deze behandeling.

Werkingsmechanisme van sporkehout schors te wijten aan het gehalte van antra-glucoside. De enzymen en microflora van de dikke darm ontleden deze stof tot emodin en krisofanat, deze irriteert de dikke darm als gevolg – laxerende effect 8-12 uur na de inname.

De schors van sporkehout is toegevoegd aan bijna alle soorten kruidenmengsels, in alle gevallen waarin het noodzakelijk is om een normale stoel te bereiken.

Gebruik sporkehout schors afkooksel bij chronische constipatie, bij levertumoren, aambeien – dosis: 20 g schors per 0,5 liter water, kooktijd 15 minuten. Drink het uit in 5-6 keer in de loop van de dag. De dosis wordt echter geregeld door de bijzonderheden van de patiënt. Het afkooksel van sporkehout in vergelijking met andere (vooral chemische) laxeermiddelen is de meest onschuldige natuurlijke middel.

Een sterke afkooksel van de sporkehout schors wordt gebruikt in de vorm van spoeling bij de behandeling van schurft.

Waarschuwing: Bij hoge doseringen of langdurig gebruik van sporkehout preparaten kan voorkomen hyperemie van de bekkenorganen, dit kan gevaarlijk zijn bij zwangerschap en verschillende gynaecologische aandoeningen en bij neiging tot baarmoederbloedingen.